Przedsiębiorstwo energetyczne Ueberlandwerk cz. 13 - kadra

     Z danych, które sporządził starszy inżynier Bruno Fenske w 1943 roku możemy się dowiedzieć o kilku istotnych informacjach. Obszar zaopatrzenia energetycznego w tymże roku był wielkości 2200 km2  z  150 000 mieszkańców. Zawierał ponad 1000 km 15 KV sieci, 520 stacji i 340 miejskich sieci. Wyprodukowano i pobrano w roku handlowym (gospodarczym) 25 milionów kilowatogodzin. Wartość podłączeń wynosiła 70 000 KW. W zakładzie zatrudnionych było 250 pracowników i robotników.

Wyżej wymieniony inżynier Bruno Fenske był niezwykle zasłużoną osobą dla przedsiębiorstwa i miasta. W 1912 roku mieszkał przy Graudenzerstr. 19 (obecnie ul. Grudziądzka). Następnie w 1935 roku przy Erich Kochstrasse 33 (ob. ul. Piłsudskiego). Wniósł duży wkład w budowę elektrowni i rozbudowę całego przedsiębiorstwa po Traktacie Wersalskim. Urodził się w 1882 roku jako syn inspektora kancelarii rządowej, Johannesa Fenske. Ukończył Królewskie Gimnazjum w swoim rodzinnym mieście. Wykazywał upodobania do zawodów związanych z obróbką metali. W Technikum w Ilmenau (Turyngia) zakończył pomyślnie swoje wyszkolenie jako inżynier – elektryk. Pracował następnie w laboratoriach badawczych i doświadczalnych w młodym wtedy jeszcze przemyśle elektrycznym. W 1913 roku został zatrudniony w Ueberlandzentrale Westpreussen G.m.b.h. jako inżynier budowy zakładów i asystent dyrektora. Rok później objął kierownictwo Zakładu, a w 1920 roku został pełnomocnikiem spółki. W 1933 roku po odejściu dyrektora Masucha, inżyniera Fenske mianowano dyrektorem przedsiębiorstwa. Był autorem wielu patentów związanych z przemysłem elektrycznym. Wielokrotnie wspomagał swoimi technicznymi możliwościami wiele instytucji w mieście. Za czasów jego działalności w zakładzie powstały takie duże przedsięwzięcia jak:

- budowa betonowej śluzy z ośmiu metrowym przepustem ochronnym w Zakładzie Stocksmühle w 1914 roku,

- budowa elektrowni o mocy 2500 KVA w Marienwerder w  latach 1922/23,

- budowa 60 KV trakcji zasilającej na żelaznych masztach z Nikolaiken (Mikołajki Pomorskie) do Marienwerder około 1928 oraz do Rosenberg (Susz) około 1937 roku,

- zakończenie budowy stacji transformatorowej w Nikolaiken (Mikołajki Pomorskie) we współpracy z firmą Bergmann - Elektrizitätswerke Aktien - Gesellschaft Berlin po 1928 roku.

 Członkowie towarzystwa muzycznego "Liedertafel"

Obchody 700 - lecia miasta w 1933 roku

                                źródło: "Bildband Stadt und Kreis Marienwerder Wpr."

W pierwszym rzędzie: Alfred Scherz (pracownik przedsiębiorstwa energetycznego).

W drugim rzędzie: Erwin Masuch (dyrektor przedsiębiorstwa).

Pracownicy zakładu

 

                               źródło: "Bildband Stadt und Kreis Marienwerder Wpr."

Pierwszy rząd od lewej: Lydia Sudau, Christel Grabert, Margarete Joneweit, Gretel Henning, ...Sulimma.

Drugi rząd: Fritz Dumröse, Fritz Klebs, Leonhard Reichenbach, ...Melcher, ...Rosenau.

Pracownicy działu instalacji i reklamy 

październik 1938 rok

                                źródło: "Bildband Stadt und Kreis Marienwerder Wpr."

Pierwszy rząd od lewej: Magdalene Seiler, Ludwig Präori, Lucie Tornier-Bielfeldt 

Drugi rząd: Walter Semprich, Oskar Seifert, Arno Nehter, Hans Pietrzack, Kurt Nass, Otto Schering, Bruno Bolda, Herbert Martins, Sigismund Dombrowski

Pracownicy działu księgowości

1940 rok 
(Po lewej stronie na budynku widać szyld zakładowy)

                                źródło: "Bildband Stadt und Kreis Marienwerder Wpr."

   Drugim pracownikiem równie zasłużonym dla zakładu był inżynier - elektryk szwajcarskiego pochodzenia Heinrich Leuthold. Około 1911 roku, równocześnie z Bruno Fenske, został zatrudniony w przedsiębiorstwie jako młodszy inżynier. Włączył się czynnie w życie miasta i np. w 1913 roku został Królem Westpreussischen Schützenbundes (Zachodnio Pruskiego Związku Strzeleckiego). W zakładzie był lubiany i poważany przez współpracowników. Przeżył wzloty i upadki często burzowego rozwoju przedsiębiorstwa.

    W 1939 roku wybuchła II Wojna Światowa, która trwała sześć długich lat. W tym okresie wielu wykwalifikowanych pracowników przedsiębiorstwa zostało powołanych do armii, następnie skierowano ich na front. Skutkiem takiego stanu rzeczy był brak doświadczonej załogi co z pewnością wpływało niekorzystnie na kondycję zakładu w tym czasie. Jednak najgorsze chwile dla całego przedsiębiorstwa nadeszły dopiero pod koniec wojny...

Przedsiębiorstwo energetyczne Westpreussisches Ueberlandwerk G.M.B.H. Marienwerder Wpr. pomimo zbliżającego się frontu, było w pełni czynne do niedzieli 21 stycznia 1945 roku (oficjalnie ogłoszono w mieście ewakuację). Do momentu, aż od wschodu wojska radzieckie weszły na teren, w którym działał zakład. Dzięki pomocniczemu generatorowi przy Mewer Str. (obecnie ul. Wiślana), zbudowanego z konieczności w latach 1922/23, utrzymywano do czwartku 25 stycznia 1945 roku zaopatrzenie w energie elektryczną dla pozostałych w mieście mieszkańców, urzędu pocztowego oraz komendantury wojskowej, sztabu i żołnierzy. 

Pomocniczy generator 

(wcześniejsza elektrownia)

                                                                                     

    źródło: Stadtarchiv Celle



Pełnych poświecenia i odwagi piętnastu pracowników zakładu ze starszym inżynierem Fenske dobrowolnie pozostało w mieście. W skład ostatniej załogi wchodzili: Bruno Fenske, Johann Kollet, Heinrich Leuthold, Droese, Martins, Löpp, Riek, Jonas, Jahn, Mönch, Simon, Müller, Koll, Nehter, Krause. Monterzy zakładowi Droese i Mertins zginęli w ataku rosyjskich moździerzy. W południe 25 stycznia 1945 roku wyłączono elektrownie, gdyż została uszkodzona sieć. Po odmeldowaniu się u komendanta wojskowego dziesięciu pracowników przedsiębiorstwa pod kierownictwem panów; Fenske i Kollet opuściło miasto udając się w kierunku Wisły. 

Tak zakończyła się działalność tego prężnego zakładu. 

c.d.n.