Przedsiębiorstwo energetyczne Ueberlandwerk cz.6 - budowa elektrowni

  Po przegranej przez Niemcy wojnie sytuacja uległa zmianie. Wprawdzie front do Marienwerder nie dotarł i cała infrastruktura energetyczna była nienaruszona to jednak decyzje, które zostały zawarte w "Dyktacie" (Traktacie) Wersalskim były katastrofalne dla zakładu Ueberlandzentrale Westpreussen G.m.b.h. Przez połowę dopiero, co założonego obszaru zasilania na zachód od Wisły wraz z elektrownią wodną i z turbinami parowymi (Stockmühle) przebiegał tzw. korytarz Polski. W związku z tym odpowiedzialny za dostarczanie energii elektrycznej dla Marienwerder zakład Stockmühle był dla miasta stracony. Szybka modernizacja znajdujących się po wschodniej stronie Wisły pozostałej części Westpreussen (Prus Zachodnich) spotykała się z dużymi problemami. Firma Bergmann - Elektrizitätswerke A.G. Berlin postanowiła dokonać podziału przedsiębiorstwa z siedzibą w Danzig (Gdańsk) i Marienwerder (Kwidzyn). Nowo utworzone przedsiębiorstwo w Naszym mieście, którego nazwa brzmiała Westpreussisches Ueberlandwerk G.M.B.H. Marienwerder Wpr. (Zachodnio- Pruskie Okręgowe Przedsiębiorstwo Energetyczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Marienwerder Prusy Zachodnie), zostało odpowiedzialne za obsługę Kreis Marienwerder i Kreis Stuhm (powiat kwidzyński i sztumski). Z czasem do nowej spółki należała rozbudowa infrastruktury i zapewnienie energii elektrycznej dla pozostałej w Niemczech części Prus Zachodnich - Regierungsbezirk Westpreussen. 

W skład kierownictwa nowej spółki

w 1921 roku wchodzili:

- dyrektor inżynier Erwin Masuch

- główny technik inżynier Bruno Fenske

- inspektor operacyjny, kierownik Ernst Seifert

- sekretariat, kierownik Fritz Russ

- dział kontroli i akceptacji, kierownik Fritz Schulze

- księgowość i kasa, kierownik Otto Kaiser

- elektrownia Marienwerder, inspektor operacyjny Alfred Gohle

- oddział zakładu w Stuhm (Sztum), 

inżynier operacyjny B. Klapkowski 

W tym samym czasie w skład rady nadzorczej wchodziły następujące osoby:

- przewodniczący Sigmund Bergmann (dyrektor naczelny, Berlin) 

- Wilhelm Steinert (dyrektor, Berlin)
- P. Berthold  (dyrektor, Berlin)

- Jack Hissink (dyrektor, Berlin), 

- M. Hülsenbeck (dyrektor, Berlin)

- Dr K.Riehl (dyrektor, Berlin)
- Dr von Anwers (starosta sztumski)
- Fritz Gördeler (burmistrz Marienwerder)
- Otto Schwemann (radny Rejencji, zarządca urzędu Starostwa...)

Porównując skład kierownictwa z 1917 roku, można zauważyć, że uległ zmianie. Z pierwotnego zespołu zostały tylko dwie osoby: dyrektor inż. Erwin Masuch oraz inż. Bruno Fenske. Natomiast w składzie rady nadzorczej pojawiły się trzy nowe "twarze" (jedna z Berlina i dwie z Marienwerder). Patrząc na pochodzenie większości członków rady nadzorczej można wywnioskować, że przez cały czas spółka energetyczna w Marienwerder była pod ścisłą kontrolą Bergmann - Elektrizitätswerke A.G. Berlin.


   Wszystkie próby założenia jednej, centralnej elektrowni parowej nad Sorgensee (jezioro Dzierzgoń) koło Riesenburg (Prabuty), zakończyły się niepowodzeniem. Każdy okręg chciał w miarę możliwości zachować swoją niezależność, żeby tylko nie powtórzyła się sytuacja jak w 1920 roku (utrata głównej elektrowni Stockmühle). Dlatego też istniejący mały generator elektryczny nad rzeką Liebe (Liwa) w Marienwerder został zastąpiony w latach 1922/23 przez nowoczesną elektrownie z turbinami parowymi o mocy 2500 KVA. Większość maszyn i urządzeń było firmy Bergmann...

   

Nowa elektrownia
Na przełomie 1926/27 roku nastąpiła zmiana nazwy ulicy

z Wallstrasse na Mewer Strasse (obecnie ul. Wiślana).
Tuż za elektrownią widać rozbudowaną oczyszczalnie ścieków.

                                źródło: zbiory własne

Widok od strony południowo - zachodniej

1926 rok

                                 źródło: zbiory własne

 Nad monumentalną ceglaną budowlą 
dominował komin kotłowni

                                źródło: zbiory własne

Widok od strony miasta

1931 rok

                               źródło: Stadtarchiv Celle

Panorama miasta.
Można dostrzec budynek elektrowni.

                            

                                 źródło: Stadtarchiv Celle

Budynek elektrowni jest przykładem XX wiecznej architektury przemysłowej (industrialnej). Cechowała ją funkcjonalność, prostota i oszczędność. 

                                źródło: "Bildband Stadt und Kreis Marienwerder Wpr."

Na pamiątkę tego, że miasto Marienwerder w tych ciężkich latach po "Dyktacie" (Traktacie) Wersalskim w oparciu o własne siły nie poddało się, umieszczono na budynku Elektrowni pamiątkową tablice o treści:

 Pobudowano w czasie potrzeby, hańby i sromoty dla dobrodziejstwa (błogosławieństwa)  naszej Pruskiej Ziemi

                                źródło: zbiory własne

                                 źródło: Stadtarchiv Celle

Mimo ciężkiej sytuacji po wojnie oraz inflacji zaopatrywano powoli w mozolnej pracy niemieckie obszary położone po prawej stronie Wisły w linie energetyczne i udostępniano elektryczność. Od 1922 roku podjęto się całkowitego zabezpieczenia miasta Marienwerder i okolic w energie elektryczną. 

Na poniższej fotografii z 1923 roku widzimy "świeżo" wybudowaną elektrownie oraz słupy, które wchodziły w skład trakcji elektrycznej.

Na pierwszym planie - kąpielisko "Graf Baudissin" 

(prawdopodobnie jest to oficjalne otwarcie)

    źródło: "Kleine Weichsel-Zeitung", zbiory własne

Pismo na druku firmowym skierowane do właściciela gospody w Postolinie 
Stafana Kasubowskiego.

Podane są godziny pracy punktów obsługi:

wrzesień/kwiecień  8-12 i 2-6 godz.

maj/sierpień  7.30-12 i 1.30-5.30 godz.

1924 rok

                                          źródło: zbiory własne

Koperta firmowa z 1925 roku

                                źródło: zbiory własne

c.d.n.