sobota, 28 grudnia 2013

Przedsiębiorstwo energetyczne Ueberlandwerk cz.6 - budowa elektrowni





  Po przegranej przez Niemcy wojnie sytuacja uległa zmianie. Wprawdzie front do Marienwerder nie dotarł i cała infrastruktura energetyczna była nienaruszona to jednak decyzje, które zostały zawarte w "Dyktacie" (Traktacie) Wersalskim były katastrofalne dla zakładu Ueberlandzentrale Westpreussen G.m.b.h. Przez połowę dopiero, co założonego obszaru zasilania na zachód od Wisły wraz z elektrownią wodną i z turbinami parowymi (Stockmühle) przebiegał tzw. korytarz Polski. W związku z tym odpowiedzialny za dostarczanie energii elektrycznej dla Marienwerder zakład Stockmühle był dla miasta stracony. Szybka modernizacja znajdujących się po wschodniej stronie Wisły pozostałej części Westpreussen (Prus Zachodnich) spotykała się z dużymi problemami. Firma Bergmann - Elektrizitätswerke A.G. Berlin postanowiła dokonać podziału przedsiębiorstwa z siedzibą w Danzig (Gdańsk) i Marienwerder (Kwidzyn). Nowo utworzone przedsiębiorstwo w Naszym mieście, którego nazwa brzmiała Westpreussisches Ueberlandwerk G.M.B.H. Marienwerder Wpr. (Zachodnio- Pruskie Okręgowe Przedsiębiorstwo Energetyczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Marienwerder Prusy Zachodnie), zostało odpowiedzialne za obsługę Kreis Marienwerder i Kreis Stuhm (powiat kwidzyński i sztumski). Z czasem do nowej spółki należała rozbudowa infrastruktury i zapewnienie energii elektrycznej dla pozostałej w Niemczech części Prus Zachodnich - Regierungsbezirk Westpreussen. 



W skład kierownictwa nowej spółki
w 1921 roku wchodzili:

- dyrektor inżynier Erwin Masuch
- główny technik inżynier Bruno Fenske
inspektor operacyjny, kierownik Ernst Seifert
- sekretariat, kierownik Fritz Russ
- dział kontroli i akceptacji, kierownik Fritz Schulze
księgowość i kasa, kierownik Otto Kaiser
- elektrownia Marienwerder, inspektor operacyjny Alfred Gohle
- oddział zakładu w Stuhm (Sztum), 
inżynier operacyjny B. Klapkowski 




W tym samym czasie w skład rady nadzorczej wchodziły następujące osoby:

- przewodniczący Sigmund Bergmann (dyrektor naczelny, Berlin) 
Wilhelm Steinert (dyrektor, Berlin)
P. Berthold  (dyrektor, Berlin)
Jack Hissink (dyrektor, Berlin), 
M. Hülsenbeck (dyrektor, Berlin)
Dr K.Riehl (dyrektor, Berlin)
Dr von Anwers (starosta sztumski)
Fritz Gördeler (burmistrz Marienwerder)
Otto Schwemann (radny Rejencji, zarządca urzędu Starostwa...)



Porównując skład kierownictwa z 1917 roku, można zauważyć, że uległ zmianie. Z pierwotnego zespołu zostały tylko dwie osoby: dyrektor inż. Erwin Masuch oraz inż. Bruno Fenske. Natomiast w składzie rady nadzorczej pojawiły się trzy nowe "twarze" (jedna z Berlina i dwie z Marienwerder). Patrząc na pochodzenie większości członków rady nadzorczej można wywnioskować, że przez cały czas spółka energetyczna w Marienwerder była pod ścisłą kontrolą Bergmann - Elektrizitätswerke A.G. Berlin.


   Wszystkie próby założenia jednej, centralnej elektrowni parowej nad Sorgensee (jezioro Dzierzgoń) koło Riesenburg (Prabuty), zakończyły się niepowodzeniem. Każdy okręg chciał w miarę możliwości zachować swoją niezależność, żeby tylko nie powtórzyła się sytuacja jak w 1920 roku (utrata głównej elektrowni Stockmühle). Dlatego też istniejący mały generator elektryczny nad rzeką Liebe (Liwa) w Marienwerder został zastąpiony w latach 1922/23 przez nowoczesną elektrownie z turbinami parowymi o mocy 2500 KVA. Większość maszyn i urządzeń było firmy Bergmann...

   


Nowa elektrownia
Na przełomie 1926/27 roku nastąpiła zmiana nazwy ulicy
z Wallstrasse na Mewer Strasse (obecnie ul. Wiślana).
Tuż za elektrownią widać rozbudowaną oczyszczalnie ścieków.

                                źródło: zbiory własne




Widok od strony południowo - zachodniej
1926 rok

                                 źródło: zbiory własne




 Nad monumentalną ceglaną budowlą 
dominował komin kotłowni

                                źródło: zbiory własne




Widok od strony miasta
1931 rok

                               źródło: Stadtarchiv Celle




Panorama miasta.
Można dostrzec budynek elektrowni.

                            
                                 źródło: Stadtarchiv Celle




Budynek elektrowni jest przykładem XX wiecznej architektury przemysłowej (industrialnej). Cechowała ją funkcjonalność, prostota i oszczędność. 

                                źródło: "Bildband Stadt und Kreis Marienwerder Wpr."




Na pamiątkę tego, że miasto Marienwerder w tych ciężkich latach po "Dyktacie" (Traktacie) Wersalskim w oparciu o własne siły nie poddało się, umieszczono na budynku Elektrowni pamiątkową tablice o treści:


 Pobudowano w czasie potrzeby, hańby i sromoty dla dobrodziejstwa (błogosławieństwa)  naszej Pruskiej Ziemi


                                źródło: zbiory własne



                                 źródło: Stadtarchiv Celle




Mimo ciężkiej sytuacji po wojnie oraz inflacji zaopatrywano powoli w mozolnej pracy niemieckie obszary położone po prawej stronie Wisły w linie energetyczne i udostępniano elektryczność. Od 1922 roku podjęto się całkowitego zabezpieczenia miasta Marienwerder i okolic w energie elektryczną. 




Na poniższej fotografii z 1923 roku widzimy "świeżo" wybudowaną elektrownie oraz słupy, które wchodziły w skład trakcji elektrycznej.
Na pierwszym planie - kąpielisko "Graf Baudissin" 
(prawdopodobnie jest to oficjalne otwarcie)

    źródło: "Kleine Weichsel-Zeitung", zbiory własne





Pismo na druku firmowym skierowane do właściciela gospody w Postolinie 
Stafana Kasubowskiego.
Podane są godziny pracy punktów obsługi:
wrzesień/kwiecień  8-12 i 2-6 godz.
maj/sierpień  7.30-12 i 1.30-5.30 godz.
1924 rok

                                          źródło: zbiory własne






Koperta firmowa z 1925 roku

                                źródło: zbiory własne




c.d.n. 




Brak komentarzy:

Prześlij komentarz