piątek, 16 marca 2012

Dom towarowy - Kaufhaus August Klinger


      

    Kaufhaus August Klinger  to także kolejny dom handlowy w Marienwerder, o którym zdecydowałem się napisać. Znajdował się w samym centrum miasta w dwóch połączonych ze sobą bliźniaczych kamienicach przy Marienburger Str. 57 (dziś ul. Braterstwa Narodów), a dokładniej na rogu nieistniejących już obecnie ulic Schmale Str. (Wąskiej) i Marienburger Str (ob. ul. Brat. Narodów). 




Plan Starego Miasta

                               źródło: zbiory prywatne


1- kamienica przy Marienburger Str. 57



 Firma powstała prawdopodobnie na przełomie XIX i XX w. Założycielem bez wątpienia był August Klinger, ale czy był jedynym właścicielem sklepu i kamienicy? Trudno jest to w 100% ustalić. 


Kamienica przed przebudową ok. 1909 roku

                               źródło: Archiwum Miejskie Celle 



W książkach adresowych z okresu od 1909 do 1935 roku pod tym samym adresem widnieją jeszcze dwa nazwiska: Lipowski i Diethelm.  Być może w pewnym okresie byli tylko lokatorami, ale bez wątpienia w 1909 Isydor Lipowski był właścicielem, a Klinger najemcą.




           Kamienica przed przebudową ok. 1909 r.

                                źródło: zbiory prywatne 




Lipowski był również kupcem, w  tym samym czasie prowadził sklep z tkaninami i odzieżą męską przy Markt 19 (Rynek). Natomiast w 1935 roku właścicielami kamienicy byli Adolf Diethelm oraz jego synowie Johann i Robert. Adolf Diethelm był przedsiębiorcą, który to posiadał między innymi mleczarnie i fabrykę serów w Rehhof (Ryjewo). Swoje wyroby sprzedawał nie tylko na rynku lokalnym, ale również na terenie całej Europy. Podejrzewam, że mógł być wspólnikiem Augusta Klingera. Swoje przypuszczenia opieram jeszcze na kilku faktach:

- posiadam w swoich zbiorach list (sprawozdanie finansowe) z maja  1931 roku napisany przez Augusta  do Adolfa.


                                źródło: zbiory prywatne  



- w mieście była bardzo duża konkurencja w branży odzieżowej i być może August potrzebował inwestora z kapitałem na rozwój swojej firmy, przede wszystkim na gruntowną przebudowę całej kamienicy w której znajdował się sklep.


- właśnie w  Rehhof (Ryjewo) mieściła się filia sklepu  Kaufhaus  August Klinger.


Między 1908 a 1918 rokiem miała miejsce gruntowna przebudowa XIX- wiecznych kamienic (od fundamentów, aż po dach).  Powstał dwupiętrowy, bardzo duży, ładny i nowoczesny (jak na owe czasy) dom handlowy o żelbetowej konstrukcji. Wzorowany był na sklepach dużej sieci domów towarowych w Niemczech KARSTADT, które w latach 30.
obchodziły 50 - lecie powstania firmy (w Niemczech istnieje do dziś).




                   Kamienica po przebudowie, 1918 rok 

                               źródło: Archiwum Miejskie Celle 




            Kamienica po przebudowie, lata 20. XX w.

                                źródło: zbiory prywatne  




W asortymencie sklepu była modna konfekcja damska, męska i dziecięca własnej produkcji. Atrybuty firmy: najlepsza jakość, najniższe ceny, uprzejma obsługa. Takiej treści slogany reklamowe były podawane w lokalnej prasie.




                         Reklama z książki adresowej, 

                                      1912 rok

                               źródło: pomorska biblioteka cyfrowa





                              Reklama prasowa z 1933 roku

                                źródło: zbiory prywatne   




              Plakat reklamowy z świąteczną promocją
                          

                                           źródło: zbiory prywatne   




                        Reklama w Weichsel-Zeitung, 
                                      
                                     1932 rok 

                                             źródło: zbiory prywatne    





                            Reklama prasowa z lat 30. 

                                                    źródło: zbiory prywatne     





                             Reklama prasowa z lat 30. 
                       
                                                    źródło: zbiory prywatne  




                           Reklama prasowa z lat 30.  

                                                     źródło: zbiory prywatne 



Sklep Augusta Klingera był jednym z największych domów towarowych w przedwojennym Kwidzynie. Jego największymi konkurentami byli: M. Conitzer & Söhne (Hille&Co), Kaufhaus B.M. Lewinski, Konfektionshaus HERZ, „F. v. Moglikowski. Jak i również  wiele innych mniejszych geszeftów o podobnym asortymencie, które znajdowały się na terenie całego miasta. 



Kilka wieszaków z Domu Towarowego Klingera

                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                źródło: zbiory prywatne  



                                             źródło: zbiory prywatne  





 Po śmierci Augusta Klingera w 1943 roku menedżerem firmy został Bruno Luxa, który to tuż przed końcem wojny zdecydował się jeszcze na otwarcie nowego  sklepu w sąsiedniej kamienicy przy Marienburger Str. 56. Wcześniej pod tym adresem mieścił się salon fryzjerski Salon Geschewski, sklep z kawą Kaffe Tengelmann i fotograf Otto Bablitz.


Plan Starego Miasta  

                                źródło: zbiory prywatne 


2- kamienica przy Marienburger Str. 56 





Marienburger Str. 56 i 57

pierwsza połowa lat 40. XX w.

                                               źródło: Kwidzyn Dzieje Miasta




Po spaleniu Starego Miasta przez sowietów w 1945 roku, sklep a raczej sam budynek z wypalonym wnętrzem stał jeszcze długo po wojnie. 




Ruiny Starego Miasta, 
1949 rok

                               źródło: Kwidzynopedia  fot. Andrzej Zakrzeński



                                 
 Rok 1959
 dni dawnego Domu Towarowego 
są już policzone...

                                źródło: "Kwidzyn Dzieje Miasta"  



Stare Miasto po rozbiórce

koniec lat 50. XX w. 

                                źródło: Archiwum Miejskie Celle  




Chyba jako przedostatni z zabudowy Starego Miasta został rozebrany dopiero w latach 60.. Obecnie na miejscu Kaufhaus August Klinger stoi ciąg pawilonów, który niestety nie oddaje piękna przedwojennej kamienicy.




Rok 2012

                                         źródło: zbiory prywatne  




Uwaga !!! 

Pojawiły się nowe

informacje Auguście Klingerze

                                                             
Temat będzie uzupełniony.




3 komentarze: