niedziela, 4 listopada 2012

Kwidzyńskie cmentarze - Dzień Wszystkich Świętych 2012


   


  Pewnie wielu z Was ma pochowanych na cmentarzach swoich bliskich, krewnych lub znajomych. Co jakiś czas odwiedzamy ich, ale w dzisiejszych zabieganych czasach być może nie każdy ma czas to robić regularnie. Jest jedyny dzień w roku 1 listopada kiedy to bez wyjątku wszyscy udajemy się na cmentarze. Jest to okres głębokiej zadumy i refleksji. Spotykamy się z rodzinami i znajomymi. Rozmawiamy, modlimy się, zapalamy znicze, pięknie dekorujemy nagrobki. Nekropolie wyglądają przepięknie, szczególnie wieczorem, gdy tysiące zapalonych zniczy tworzy niesamowitą aurę. Tak jest i w Kwidzynie na cmentarzu przy ulicy Malborskiej. 

         Jest jednak wiele innych cmentarzy w mieście i w całej okolicy, a raczej to co po nich zostało. Pochowani na nich byli Ewangelicy, Katolicy, Żydzi, Menonici i inni którzy zamieszkiwali te tereny na przestrzeni wielu wieków. Były to tzw. niemieckie cmentarze. Ich los po wojnie został przesądzony. Przez wiele lat ulegały dewastacji, grabieży, profanacji itd. Z biegiem czasu prawie wszystkie uległy likwidacji, a w ich miejscu powstały parki.  Z niektórych ekshumowano szczątki które spoczęły w lapidarium na cmentarzu komunalnym przy ul. Malborskiej. Natomiast starymi cmentarzami z okolic Kwidzyna zaczęły się interesować bezinteresownie lokalne organizacje takie jak: Stowarzyszenie Promocji Medialnej e-Kwidzyn, Lokalna Organizacja Turystyczna Ziemi Kwidzyńskiej "Liwa” oraz ludzie dobrej woli, którym nie jest obcy los pochowanych na nich ludzi. Cmentarze regularnie były i są porządkowane oraz katalogowane (zobacz). Postawa godna pochwały i naśladowania.


   Po wczorajszej wizycie u swoich bliskich na cmentarzu udałem się wieczorem jak co roku na dawne kwidzyńskie nekropolie i nie tylko...


Cmentarz prawdopodobnie ewangelicki
 przy ul. Piastowskiej


                     źródło: zbiory prywatne



                     Cmentarz prawdopodobnie ewangelicki przy ul. Piastowskiej


                     źródło: zbiory prywatne



Katedra - miejsce nie zliczonych pochówków

                                źródło: zbiory prywatne




Cmentarz Świętego Jerzego
XIV w. - 1827
Plac Plebiscytowy

                                źródło: zbiory prywatne




Cmentarz katolicki 
przy ul. Grudziądzkiej
XVIII / XIX w. - 1971

                                źródło: zbiory prywatne




Cmentarz żydowski  1815 - 1935
ul. Kościuszki

                                źródło: zbiory prywatne




Cmentarz ewangelicki
przy ul. Hallera
1827 - 1974

                                źródło: zbiory prywatne




Cmentarz katolicki tzw. nowy
przy ul. Hallera
1911 - 1997

                                źródło: zbiory prywatne




Lapidarium zmarłych ekshumowanych
w 1997 roku z cmentarza katolickiego
Cmentarz przy ul. Malborskiej

                                źródło: zbiory prywatne



                                źródło: zbiory prywatne


                                źródło: zbiory prywatne




Cmentarz Żołnierzy Rosyjskich
przy ul. Południowej
z 1813 roku

                                źródło: zbiory prywatne



Cmentarz Żołnierzy Radzieckich
przy ul. Sportowej

                                źródło: zbiory prywatne




     Jest jeszcze jedno miejsce, które odwiedziłem. Dosyć zagadkowe i o ponurej historii. Zbieg ulic Zamkowa Góra i Katedralna tuż obok Kinoteatru w którego miejscu w 1945 roku stał Dom Ewangelicki. Prawdopodobnie właśnie w tym miejscu lub jego okolicy znajduje się masowa mogiła niemieckich żołnierzy. Temat był poruszany ponad dwa lata temu na kwidzyńskim forum internetowym e-Kwidzyn (zobacz).
        
     Do dnia dzisiejszego zachowała się niemiecka dokumentacja, której część nie dawno do mnie dotarła. Znajdują się w niej bardzo istotne informacje o pochówkach żołnierzy niemieckich, które znajdowały się na  lokalnych cmentarzach oraz w innych miejscach miasta. Między innymi w okolicy dawnego Domu Ewangelickiego, zamku i katedry. Wszystkie te informacje zaczynają tworzyć jedną całość. Może w niedalekiej przyszłości doczekamy się zbadania dokładniej tego terenu?


Prawdopodobne miejsce masowej mogiły
Żołnierzy Armii Niemieckiej
okolice ulic Zamkowa Góra i Katedralna

                                źródło: zbiory prywatne


Jeżeli ktoś posiada jeszcze jakieś inne informacje na ten temat lub podobny, proszę o kontakt.


Pamiętajmy o zapomnianych cmentarzach :-)




6 komentarzy:

  1. Bardzo ciekawa wycieczka, no i przede wszystkim tablice informujące o przeszłości miejsca. W Malborku to jedynie wycieczka po parkach oraz np posesjach prywatnych :-))))

    OdpowiedzUsuń
  2. Martin, w granicach miasta jest jeszcze cmentarzyk na Zamiejskiej oraz cmentarzyk przy Hammermuhle. Pozdrawiam, Piotr_J

    OdpowiedzUsuń
  3. Łukaszu, dobrze, że piszesz o historii Kwidzyna, ale proponuję większą uwagę przykładać do słów. Słowa "masowa mogiła niemieckich żołnierzy" wprowadza niepotrzebny ferment, bo nie jest to ani masowa, ani mogiła i nie do końca tylko żołnierzy. Był to po prostu mały, prowizoryczny cmentarz, na którym pochowano około 75-80 osób. W niemieckim "Der Westpreusse" pod koniec lat czterdziestych podano nawet kilka nazwisk osób, pochowanych w tym miejscu. Ponadto jest jeszcze kilka innych miejsc, w których można "pozbierać" informacje o pochówkach. Owszem- przykro, że cmentarzyk ten potraktowano w taki sposób. Ale w taki sam zlikwidowano ten na Hallera, Mostowej i wszystkich innych miejscach w Kwidzynie. Nikt nie przeprowadzał ekshumacji, a różnica polegała tylko na tym, że przy Katedralnej nie było na tyle dużo miejsca, żeby zrobić park. Zapraszam do pracowni regionalnej, udostępnię ci dokładną mapkę z miejscem tego cmentarza. Przyp. J.L.

    OdpowiedzUsuń
  4. jes terz przy kadedrze a dokłandiej to przy samej szkole cmentarz dziady postawili tam niedawno parking dala samochoduw barbarzyństwo

    OdpowiedzUsuń